Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (Vùng); trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ; đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế. Từ năm 1982 đến nay, Bộ Chính trị đã có 3 Nghị quyết về Thành phố Hồ Chí Minh; Quốc hội có hai Nghị quyết là Nghị quyết 54/2017/QH14 (Nghị quyết 54) và Nghị quyết 98/2023/QH15 (Nghị quyết 98).
Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM chính thức có hiệu lực từ ngày 01/8/2023, tạo cơ sở pháp lý phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt phát triển kinh tế - xã hội của TPHCM. Nghị quyết bao gồm 44 cơ chế, chính sách đặc thù với các nội dung về quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách nhà nước, quản lý đô thị, tài nguyên môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào TPHCM; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của chính quyền TPHCM và thành phố Thủ Đức. Trong đó, có 7 cơ chế kế thừa từ Nghị quyết 54; 4 cơ chế đã ban hành cho các địa phương khác; 6 cơ chế được đưa vào các dự án luật đang trình Quốc hội; 27 cơ chế, chính sách chỉ riêng TPHCM được áp dụng. Nghị quyết không chỉ thể hiện sự phân cấp, phân quyền mạnh mà còn góp phần tháo gỡ những nút, thắt điểm nghẽn hiện nay đang gặp phải, qua đó giúp khơi thông, phát huy có hiệu quả các nguồn lực; tạo bệ phóng để TPHCM phát triển nhanh hơn và bền vững hơn trong thời gian tới.
Trong số các nội dung mới hoàn toàn, TPHCM đã có thêm hàng loạt công cụ để gỡ vướng những điểm nghẽn hạ tầng đã tồn tại nhiều năm qua. Ngoài ra, địa phương cũng có thêm độ mở của chính sách để thu hút nguồn vốn, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn và nâng tầm doanh nghiệp trẻ, khởi nghiệp sáng tạo…Về mặt tài chính, ngân sách, thu hút vốn, Nghị quyết 98 đã trao quyền nhiều hơn trong việc sử dụng ngân sách cấp thành phố, quận, huyện để chi cho các nhiệm vụ cần thiết. Đồng thời, các quy định miễn, giảm thuế thu nhập đối với cá nhân, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp trong một số lĩnh vực cũng được áp dụng.
Bên cạnh đó, một trong những cơ chế vượt trội trong Nghị quyết 98 chính là cách tiếp cận tổ chức bộ máy phù hợp với vai trò, tầm vóc của Thành phố; cho phép Thành phố có cơ quan chức năng phù hợp với mình; chủ động biên chế cấp cơ sở. Thành phố được phân cấp, phân quyền mạnh, có quyền tự chủ, tự quyết đối với nhiều phân khúc, hạng mục, lĩnh vực kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong quy hoạch, sử dụng nguồn nhân lực, phê duyệt các dự án đầu tư, triển khai các công trình trọng điểm, giải ngân vốn đầu tư công, xây dựng mô hình chính quyền đô thị, hoạt động của TP Thủ Đức với mô hình “Thành phố trong thành phố” đầu tiên của cả nước. Các điều khoản quy định trong Nghị quyết 98 cũng giúp TPHCM “gỡ rối” những vướng mắc, bất cập về cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính, cơ chế vận hành của bộ máy hành chính công…
Nhìn chung, với Nghị quyết 98, Đảng, Nhà nước ta đã trang bị cho TPHCM công cụ pháp lý vượt trội, đáp ứng yêu cầu đặt ra từ thực tiễn về cơ chế, chính sách để giải quyết những bất cập, vướng mắc nội tại; cụ thể hóa nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ quốc gia mà Trung ương Đảng và Quốc hội đặt ra với TP.HCM. Trên cơ sở đó, Thành phố có thể phát huy nội lực, tận dụng mọi nguồn lực để “kiến tạo” chính sách mới, vừa phát triển kinh tế, vừa mở lối, tạo cơ sở để Đảng, Nhà nước bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện cơ chế, chính sách xây dựng và góp phần mở ra một giai đoạn phát triển mới của TPHCM, đó là đi vào đổi mới, sáng tạo, kinh tế số, xã hội số, tạo động lực mới để Thành phố phát triển vượt trội và bền vững.
Trung tâm Văn hóa - Thể thao Quận 4