Đây là chủ đề Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con năm 2024 do Bộ Y tế - Cơ quan thường trực phòng, chống HIV/AIDS của Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma tuý, mại dâm ban hành tại Công văn số 2652/BYT-AIDS ngày 15/5/2024. Tháng cao điểm sẽ diễn ra từ 01/6 đến 30/6/2024. Tháng cao điểm được triển khai nhằm thúc đẩy sự tham gia của cả hệ thống chính trị và của toàn dân, thực hiện mục tiêu “Loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2030” đã được đề ra trong Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Lây truyền HIV từ mẹ sang con là thuật ngữ chỉ sự lây truyền HIV từ người phụ nữ đã nhiễm HIV sang con trong quá trình mang thai, sinh con hoặc cho con bú qua đường sữa mẹ, còn được gọi là lây truyền HIV chu sinh. Sự lây HIV từ mẹ sang con có thể ngăn ngừa được, rất nhiều bằng chứng đã cho thấy việc sử dụng thuốc điều trị HIV kết hợp với các chiến lược khác đã giúp giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2-6%, thậm chí là 0%. Các bà mẹ chuẩn bị mang thai, đang có thai nên đến các cơ sở y tế để được khám và xét nghiệm tầm soát. Cán bộ y tế sẽ hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa và giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Nhằm thực hiện mục tiêu " Loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con", Bộ Y tế khuyến cáo tất cả phụ nữ mang thai, vợ của những người nhiễm HIV trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ có hành vi nguy cơ cao cần chủ động thực hiện các biện pháp dự phòng lây nhiễm và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Trước khi mang thai: Người mẹ chưa nhiễm HIV cần chủ động đến các cơ sở y tế để tư vấn và xét nghiệm HIV, đồng thời nên tư vấn bác sĩ chuyên khoa trước khi có ý định mang thai. Đây là bước đầu tiên quan trọng trong việc ngăn ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con. Nếu người mẹ được chẩn đoán nhiễm HIV, việc điều trị ARV kịp thời và liên tục trong suốt thai kỳ, khi sinh và cho con bú sẽ giảm đáng kể nguy cơ lây truyền virus sang thai nhi. Thực tế đã chứng minh, việc can thiệp y tế hiệu quả có thể giảm nguy cơ lây nhiễm từ 25-30% xuống còn dưới 2%.
Trong khi mang thai: Cần nghe tư vấn về dinh dưỡng khi mang thai và nuôi dưỡng trẻ sau sinh; về nguy cơ và bất lợi có thể xảy ra khi mang thai, sinh đẻ, kể cả việc nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ sau này. Thực hiện khám thai định kỳ ở cơ sở y tế chuyên khoa sản để được tư vấn, hướng dẫn về chăm sóc thai sản, chọn nơi sinh phù hợp. Người mẹ đang nhiễm HIV cần phải tuân thủ điều trị để tải lượng vi rút dưới 200 bản sao trong 1ml nhằm giảm thiểu tối đa khả năng lây truyền HIV cho con.
Sau khi sinh: Người mẹ nhiễm HIV cần đến cở sở điều trị HIV/AIDS để được tiếp tục theo dõi sức khỏe và điều trị ARV. Trẻ em ngay sau sinh (trong vòng 24 giờ) được uống thuốc ARV theo chỉ dẫn của bác sĩ để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. HIV có thể lây từ mẹ sang con do HIV có trong sữa mẹ hoặc máu, dịch tiết từ các vết nứt ở núm vú người mẹ, vì vậy tốt nhất không cho trẻ bú mẹ. Nếu nuôi con bằng sữa mẹ người mẹ phải được điều trị ARV và tuân thủ tốt để tải lượng vi rút dưới 200 bản sao trong 1ml máu. Khi trẻ được 4-6 tuần tuổi, đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế để được xét nghiệm chẩn đoán sớm tình trạng nhiễm HIV. Sau đó bác sĩ sẽ tư vấn cho người mẹ có phương pháp chăm sóc thích hợp và thời điểm xét nghiệm lại.
Xét nghiệm, dự phòng sớm HIV cho phụ nữ mang thai rất quan trọng đối với công tác bảo vệ thế hệ tương lai. |
Việc xét nghiệm sớm HIV và điều trị ARV kịp thời cho phụ nữ mang thai là một việc làm hết sức cần thiết và mang lại nhiều lợi ích to lớn. Nó không chỉ bảo vệ sức khỏe của người mẹ mà còn đảm bảo sự an toàn và khỏe mạnh cho con trẻ trong tương lai. Bên cạnh đó, Phụ nữ mang thai nhiễm HIV thường đối diện với áp lực tâm lý lớn, do đó, việc xét nghiệm sớm và phát hiện tình trạng bệnh giúp họ nhận được hỗ trợ tâm lý kịp thời từ gia đình, bạn bè và các tổ chức y tế, xã hội; giúp giảm bớt gánh nặng tâm lý và tạo điều kiện tốt hơn cho việc chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Trung tâm Văn hóa - Thể thao Quận 4