Song song với các biện pháp phát triển kinh tế, y tế, giáo dục, kiểm soát việc khai thác tài nguyên, phân bố dân cư hợp lý, giải quyết ô nhiễm môi trường thì chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình là một biện pháp cơ bản giúp giải quyết vấn đề dân số và nâng cao chất lượng cuộc sống. Kế hoạch hóa gia đình ngoài mục đích hạn chế sự gia tăng dân số còn nhằm bảo vệ sức khỏe của người phụ nữ và trẻ em đồng thời đem lại hạnh phúc cho gia đình.
Hiện nay, Việt Nam đang được xếp vào một trong những nước có dân số đông và mức tăng dân số cao trên thế giới. Do vậy, cần tích cực tuyên truyền sâu rộng về những chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về những định hướng chuyển đổi trọng tâm từ dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Theo đó, chúng ta cần hiểu hơn về chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình, cụ thể:
- Cần không ngừng đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động mỗi cặp vợ chồng nên sinh từ 1 đến 2 con, bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt; đẩy mạnh truyền thông giáo dục chuyển đổi hành vi nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh.... nhằm nâng cao chất lượng dân số, nâng cao đời sống mọi mặt của Nhân dân.
- Dân số là một trong những vấn đề quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Vì thế, tình trạng sinh đông con sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy. Chẳng hạn, đối với gia đình nghèo thì sẽ làm gánh nặng thêm cho đời sống kinh tế, khi đó trẻ con phải lao động lam lũ, thất học. Còn đối với gia đình khá giả, tuy không gây ảnh hưởng nhiều đến đời sống kinh tế, nhưng cũng góp phần tăng thêm gánh nặng cho xã hội, như tình trạng quá tải ở các bệnh viện, trường học…
- Thực hiện kế hoạch hóa gia đình chính là việc điều chỉnh hay lên kế hoạch sinh con và áp dụng các biện pháp kế hoạch hóa gia đình để bảo vệ sức khỏe, xây dựng gia đình hạnh phúc, nâng cao chất lượng cuộc sống. Đồng thời, thực hiện tốt kế hoạch hóa gia đình còn góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững và ổn định trật tự xã hội. Tuy nhiên, nếu không thực hiện tốt các biện pháp kế hoạch hóa gia đình sẽ dẫn đến những hậu quả như: tăng tỉ lệ nạo phá thai, tăng nguy cơ mắc các bệnh về phụ khoa ở phụ nữ, tăng dân số…
Chính vì vậy, để không xảy ra những hậu quả trên, mỗi người cần tự nâng cao kiến thức và biện pháp thực hiện tốt kế hoạch hóa gia đình để từ đó hạn chế việc sinh con ngoài ý muốn, phòng tránh được những bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan qua đường tình dục hay các bệnh phụ khoa... cũng như giảm thiểu được tình trạng gia tăng dân số và chống lại đói nghèo, đóng góp cho sự phát triển ổn định về kinh tế và dân số.
Thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình sẽ đem lại rất nhiều lợi ích như:
- Giảm thiểu áp lực kinh tế của gia đình. Bố mẹ có nhiều thời gian và tiền bạc để chăm sóc, đầu tư cho sự phát triển tương lai con cái.
- Giảm thiểu gánh nặng của người mẹ. Việc có ít con sẽ giúp phụ nữ dành nhiều thời gian cho bản thân, tránh được bệnh trầm cảm – căn bệnh mà phụ nữ sau khi sinh con thường hay mắc phải.
- Giúp ổn định dân số, cải thiện được một số vấn đề trong xã hội như ô nhiễm môi trường, nạn thất nghiệp, thiếu chỗ ở, đói nghèo…
- Có thể tập trung phát triển nguồn nhân lực trong tương lai, để phục vụ cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Trung tâm Văn hóa - Thể thao Quận 4