Ngày 09/9/2016, Chính phủ ban hành Nghị định 136⁄2016/NĐ-CP sửa đổi một số điều của Nghị định 221⁄201/NĐ-CP về chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Theo quy định tại Nghị định 136⁄2016/NĐ-CP thì nhiều thủ tục được giảm bớt, rút ngắn thời gian và rõ đối tượng, trách nhiệm thực hiện. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 30/10/2016.
Xác định cụ thể tình trạng người nghiện
Điều 3 Nghị định 136⁄2016/NĐ-CP quy định đối tượng áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, có nơi cư trú ổn định, trong thời hạn 2 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định ápdụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy hoặc trong thời hạn 1 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy mà chưa hết nghiện; người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, có nơi cư trú ổn định, bị chấm dứt thi hành quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy; người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, không có nơi cư trú ổn định.
Điều 3 nghị định 136⁄2016/NĐ-CP được bổ sung khoản 1 theo hướng xác định cụ thể người nghiện “đã bị áp dụng biện pháp” giáo dục tại xã, phường, thị trấn là người đã có quyết định áp dụng biện pháp, đã tổ chức thực hiện nhưng không nhất thiết là đã hoàn thành. Khoản 1 Điều 3 quy định việc lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người bị đình chỉ thi hành quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do tái sử dụng trái phép chất ma túy hoặc do bỏ trốn không chấp hành quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy.
Việc sửa đổi, bổ sung này bảo đảm việc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc chỉ là biện pháp cuối cùng, cần thiết và phù hợp nhất đối với tình trạng nghiện hiện tại của đối tượng; phù hợp thực tiễn và phù hợp với Điều 96 Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Giảm bớt giấy tờ, củng cố cơ sở pháp lý của hồ sơ
Thành phần hồ sơ đối với người nghiện ma túy có nơi cư trú ổn định gồm bản tóm tắt lý lịch; bản tường trình của người bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hoặc người đại diện hợp pháp của họ; biên bản vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hoặc phiếu xét nghiệm có kết quả dương tính với chất ma túy tại thời điểm lập hồ sơ; bản sao giấy chứng nhận đã chấp hành xong quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn bản sao Quyết định chấm dứt thi hành quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn.
Đối với người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định gồm bản tóm tắt lý lịch; bản tường trình của người bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hoặc người đại diện hợp pháp của họ; biên bản vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy hoặc phiếu xét nghiệm có kết quả dương tính với chất ma túy tại thời điểm lập hồ sơ; phiếu trả lời kết quả của người có thẩm quyền quy định về tình trạng nghiện ma túy hiện tại của người bị đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; tài liệu xác định người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định.
So với Nghị định 221⁄201/NĐ-CP thì Nghị định 136⁄2016/NĐ-CP bớt nhiều thành phần hồ sơ. Cụ thể Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 221⁄201/NĐ-CP quy định hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện có nơi cư trú ổn định có tới 9 thành phần hồ sơ, trong đó có 5 thành phần hồ sơ không cần thiết. Khoản 2 quy định về hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện không có nơi cư trú ổn định có 6 thành phần hồ sơ, trong đó có 2 thành phần hồ sơ là không cần thiết. Để đơn giản hóa và phù hợp Điều 103 Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định 136⁄2016/NĐ-CP sửa đổi bỏ các thành phần hồ sơ không cần thiết, bổ sung tài liệu xác định người bị lập hồ sơ là người không có nơi cư trú ổn định. Điểm tiến bộ của việc sửa đổi, bổ sung này là củng cố cơ sở pháp lý của hồ sơ; đảm bảo sự cần thiết, phù hợp thực tiễn, khả thi, rõ ràng, thống nhất, dễ thực hiện và phù hợp với Điều 96 Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Nghị định 136⁄2016/NĐ-CP cũng quy định sửa đổi, bổ sung về thẩm quyền xác định nghiện ma túy, gửi hồ sơ kiểm tra tính pháp lý của hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp bắt buộc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; xem xét, quyết định việc chuyển hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; chế độ ăn mặc và sinh hoạt; chế độ lao động.
Mỹ Duyên (tổng hợp)