Hiện nay, trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh tình hình các loại tội phạm nói chung và vi phạm pháp luật liên quan hoạt động “Tín dụng đen” nói riêng vẫn có những diễn biến phức tạp, hình thành các băng, ổ nhóm, tội phạm có tổ chức hoạt động khép kín, lưu động trên phạm vi rộng. Các đối tượng đã sử dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội để tiếp cận người vay thông qua App... với các hành vi liên quan như: cho vay lãi cao trong giao dịch dân sự; bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật; hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản; xâm phạm chỗ ở của người khác; cưỡng đoạt tài sản; cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác...; đe dọa giết người; thậm chí giết người nhằm ép buộc người vay, hoặc người thân của người vay phải trả nợ.
 |
Bên cạnh đó, các đường dây thu hồi nợ núp bóng các công ty Luật, công ty Tài chính đòi nợ kiểu “khủng bố”. Các đối tượng lợi dụng pháp nhân tiến hành các hoạt động mua nợ xấu của các công ty tài chính, ngân hàng, App cho vay sau đó lợi dụng không gian mạng để khủng bố tinh thần, vu khống, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm, uy tín không chỉ người vay tiền, mà người thân, bạn bè và đồng nghiệp của họ để thu hồi nợ. Với hình thức khủng bố, vu khống, bôi nhỏ như: gọi điện nhắc nợ bằng cách chửi bới, đe dọa giết người; cắt ghép hình nạn nhân kèm chú thích “truy tìm các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, cắt ghép hình ảnh “phòng the”, khiêu dâm, ghép hình, giả mạo nạn nhân là nhân vật trong các videos, clips “đồi trụy” kèm đường link (dẫn) cùng lời mời chào bán dâm để bêu lên Facebook của nạn nhân; thông qua Facebook, Zalo... các đối tượng đòi nợ còn gửi hình ảnh này cho người thân, bạn bè, đối tác gây hiểu nhầm và ảnh hưởng đến uy tín cá nhân, tổ chức...
1. Về phương thức, thủ đoạn:
Các đối tượng đã xây dựng các trang Web, app (ứng dụng) như: Vaynhanhtphcm.net và dichvuvay.net; http://vaytien-kinhdoanh.com, http://vaytien-doanhnghiep.com...; baovay, goldvay, sugarvay, ezvay, Ppvay, dodong, bigcash...chạy quảng cáo trên các nền tảng xã hội như Facbook, Zalo, Tiktok, Istagraam; phát tờ rơi quảng cáo sử dụng số Hotline để đăng quảng cáo nhằm tìm kiếm người có nhu cầu vay tiền. Khi người vay tiền gọi điện thoại đến số Hotline trên, nhân tư vấn về lãi suất, thời hạn vay, cách thức đóng tiền lãi, gốc, phí dịch vụ môi giới, đặc biệt không cần thế chấp tài sản, chỉ cần có CCCD, hình ảnh, thế chấp bằng danh bạ điện thoại...hoặc hình ảnh, videos, clips khỏa thân.
Các tổ chức hoạt động “Tín dụng đen”, các ứng dụng (App) thường có đặc điểm hoạt động lén lút, trao đổi trong các nhóm kín, không minh bạch, liên quan đến người nước ngoài; sử dụng các thành tựu khoa học, công nghệ cao, núp bóng doanh nghiệp cho vay trực tuyến, các tổ chức, các ứng dụng này thường xuyên thay tên, đổi họ nhằm tránh sự theo dõi của cơ quan chức năng. Khi người dùng cài đặt ứng dụng vay tiền và để lại thông tin cá nhân, sẽ có đối tượng liên hệ, mời chào cho vay và hướng dẫn cài đạt ứng dụng vay khác.
2. Đối tượng “Tín dụng đen” hướng tới:
Là người sử dụng điện thoại thông minh (Smart Phone), người thường xuyên sử dụng các trang mạng xã hội và có nhu cầu cần vay vốn nhưng không biết, hoặc chưa có tài sản thế chấp, không đủ điều kiện vay vốn ở các tổ chức tín dụng, ngân hàng chính thống có thể là sinh viên, người lao động, công nhân trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, tiểu thương, người kinh doanh vừa, nhỏ...trong các khu chợ đầu mối, chợ truyền thống và khu thương mại vừa, nhỏ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
3. Nhằm nâng cao tinh thần cảnh giác, đấu tranh mạnh mẽ, hạn chế các hệ lụy, từng bước đẩy lùi tội phạm liên quan đến hoạt động “Tín dụng đen”, Công an Thành phố đề nghị các tổ chức, cá nhân thực hiện một số giải pháp sau:
3.1. Các đoàn thể, cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục phối hợp cơ quan Công an tổ chức tuyên truyền rộng rãi đến cán bộ, đoàn viên, hội viên, công nhân viên chức, người lao động và Nhân dân về quy định của Pháp luật về lãi suất cho vay và tội phạm cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự:
- Thứ nhất, về mức lãi suất cho vay quy định tại Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, theo đó: lãi suất vay do các bên thỏa thuận; trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quả không có hiệu lực.
- Thứ hai, tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015, theo đó: người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật Dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vị phạm, thì bị phạt tiền mức cao nhất đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù đến 03 năm.
3.2. Mỗi người dân phải nâng cao tinh thần cảnh giác nhận biết, không tham gia giao dịch đối với tội phạm vi phạm pháp luật liên quan hoạt động “Tín dụng đen”; tích cực báo tin, tố giác trực tiếp đến cơ quan Công an hoặc trực tuyến qua các trang mạng xã hội của cơ quan Công an về các trang Web, số điện thoại có hành vi quảng cáo cho vay có dấu hiệu hoạt động “Tín dụng đen”; các hành vi khủng bố tinh thần, đe họa để đòi nợ...
Trường hợp bị các đối tượng khủng bố, vu khống để đòi nợ, nạn nhân nên ghi âm các cuộc điện thoại; lưu giữ hình ảnh, tin nhắn chúa hình và thông tin vu khống, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm để làm chứng cứ phục vụ công tác điều tra. Bên cạnh đó, trong quá trình sử dụng các trang mạng xã hội, ứng dụng trên điện thoại di động hoặc giao dịch trên các trang web người dân nên chú ý việc bảo vệ dữ liệu, thông tin cá nhân tránh để các đối tượng thu thập, khai thác sử dụng vào mục đích xấu như đòi nợ, lừa đảo.
3.3. Các cơ sở kinh doanh in ấn, photo từ chối hoặc báo tin đến cơ quan Công an đối với các đối tượng có hoạt động thuê in ấn, photo số lượng lớn tờ rơi, tờ dán, card visit có dấu hiệu hoạt động “Tín dụng đen”.
3.4. Các tiểu thương, hộ kinh doanh có như cầu vay vốn phải tìm hiểu kỹ về lãi suất vay; khả năng trả nợ; các kênh vay vốn như ngân hàng, quỹ tín dụng, quỹ đoàn, hội để thực hiện hồ sơ vay hiệu quả, an toàn.
3.5. Các chủ nhà cho thuê chủ động nắm thông tin nghề nghiệp của nhóm người trong độ tuổi thanh niên thuê nhà, lưu ý các đối tượng có dấu hiệu hoạt động liên quan “Tín dụng đen” để thông tin cho Cảnh sát khu vực biết.
Phát huy vai trò của các mô hình “Chủ nhà trọ tự quản”; “Nhà trọ công nhân tự quản”; CLB “Gia đình phòng, chống tội phạm và TNXH; “Camera giám sát ANTT”... trong việc chủ động tuyên truyền tới người thuê nhà, thuê phòng các quy định pháp luật về vay tài sản, lãi suất vay, các kênh vay; cảnh giác hoạt động liên quan “Tín dụng đen”; cũng như giáo dục con em, người thân trong gia đình không vướng vào tệ nạn cờ bạc để rồi phải vay tiền với lãi suất cao để trả nợ; không tham gia các hoạt động liên quan “Tín dụng đen”.
3.6. Lực lượng Công an tham mưu cấp ủy, chính quyền đẩy mạnh công tác phát động phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trên địa bàn dân cư, các chợ đầu mối, chợ truyền thống và khu vực xung quanh chợ trên địa bàn Thành phố. Phát huy vai trò của UB MTTQ Việt Nam các cấp và các tổ chức thành viên trong công tác phối hợp tuyên truyền, phát hiện, tố giác tội phạm...; tổ chức bóc gỡ, xóa quảng cáo cho vay có dấu hiệu hoạt động “Tín dụng đen”, giữ gìn mỹ quan đô thị tại cộng đồng, dân cư.
Công an Quận 4 khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác, khi cần nguồn vốn làm ăn, kinh doanh nên liên hệ các ngân hàng, tổ chức tài chính được cơ quan chức năng cấp phép để được hưởng các chế độ, chính sách ưu đãi phủ hợp. Bên cạnh đó, người dân tuyệt đối không vay tiền qua các ứng dụng (app), website, ...hoạt động trái phép để tránh bị lộ, lọt thông tin, danh bạ điện thoại, hình ảnh cá nhân để tội phạm lợi dụng gọi điện thoại khủng bố, quấy rối, đến nhà tạt chất bẩn gây mất ANTT địa phương và ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân và gia đình và có thể bị bán nợ (hoặc thông tin) cho bên thứ 3 (công ty núp bóng đòi nợ thuê) thực hiện các hoạt động phạm tội hoặc vi phạm pháp luật khác.
Trung tâm Văn hóa - Thể thao Quận 4