Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Trung ương về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, ngành giáo dục Quận 4 đã phát triển khá toàn diện, nhiều mục tiêu về giáo dục đã đạt, vượt nghị quyết Đại hội Đảng bộ quận nhiệm kỳ 2015 – 2020 đề ra. Và khi nhìn lại một nhiệm kỳ thực hiện nghị quyết của Đảng bộ quận lần thứ XI, chúng ta hoàn toàn có thể tự hào với những thành quả đã đạt được trên nhiều phương diện của ngành giáo dục quận, góp phần xây dựng một nền giáo dục ngày càng đa dạng, phát triển theo hướng hội nhập quốc tế, đào tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao, từng bước đáp ứng nhu cầu giáo dục trong thời kỳ hiện nay.
Đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất
Trong suốt nhiệm kỳ qua, ngành giáo dục luôn được Quận ủy, Ủy ban nhân dân quận quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi trong việc cải tạo, nâng cấp, sửa chữa trường lớp, đáp ứng việc thực hiện chương trình giáo dục và các điều kiện để phát triển trong những năm tiếp theo. Quận không ngừng tập trung xây dựng hệ thống trường lớp, môi trường sư phạm khang trang để có thể vừa đáp ứng nhu cầu học tập tốt nhất vừa phát triển về cả thể chất và tinh thần cho học sinh. Chỉ trong 5 năm, Quận đã khánh thành đưa vào sử dụng 11 công trình trường học (trong đó xây mới là 10 trường; cải tạo, sửa chữa là 01 trường) từ bậc Mầm Non đến bậc Trung học cơ sở (THCS) với tổng mức đầu tư hơn 630 tỉ đồng, phân bố đều trên toàn địa bàn quận; nâng tổng số trường học trên địa bàn quận đến hiện nay là 49 (bao gồm cả trường công lập và trường tư thục). Ngoài ra, quận cũng thường xuyên quan tâm nâng cấp, sửa chữa các đơn vị giáo dục khác như Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên và 15 Trung tâm học tập cộng đồng được phân bố tại 15 phường; tạo điều kiện thuận lợi, thu hút học viên nhằm giải quyết các nhu cầu học tập, học nghề người dân trên địa bàn quận.
Quận 4 quan tâm xây dựng nhiều trường học mới. |
Bệnh cạnh đó, công tác xã hội hóa giáo dục tại các đơn vị trường học luôn nhận được sự quan tâm, hỗ trợ nhiệt tình của quý phụ huynh và các nguồn lực khác; góp phần tăng cường, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị tạo điều kiện, môi trường thuận lợi cho việc học tập và phát triển toàn diện của học sinh cũng như giúp đội ngũ giáo viên thực hiện tốt nhiệm vụ, công tác chuyên môn. Các trường thường xuyên hợp tác với các đơn vị cung cấp giáo viên bản ngữ, cung cấp phần mềm giảng dạy hỗ trợ cho việc giảng dạy tiếng Anh, tăng kỹ năng giao tiếp tiếng Anh cho học sinh. Đảm bảo 100% đủ sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo và thiết bị, đồ dùng dạy học tối thiểu theo quy định. Sử dụng giáo án điện tử, bản đồ tư duy, làm phim minh họa, tích hợp, lồng ghép sử dụng các công cụ công nghệ thông tin vào quá trình giảng dạy các môn học nhằm tăng cường hiệu quả dạy học qua các phương tiện nghe, nhìn, kích thích sự sáng tạo, khả năng tự học, tự tìm tòi của học sinh. Đẩy mạnh các hoạt động của thư viện và thu hút học sinh đến với thư viện bằng nhiều hình thức như: bổ sung thường xuyên đầu sách hay theo yêu cầu bạn đọc, tạo nhiều không gian mở ngoài thư viện, tổ chức giới thiệu sách hay và ngày hội đọc sách tại đơn vị, phát động các trường xây dựng “Thư viện thân thiện”, … nhằm từng bước hình thành văn hóa đọc trong học sinh, khuyến khích học sinh đọc sách. Thầy Trần Minh Ngôn, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo Quận 4 nhận định: “5 năm qua, trong điều kiện ngân sách còn nhiều khó khăn nhưng với sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của các cấp ủy đảng, chính quyền và sự góp sức của toàn xã hội, cơ sở vật chất giáo dục trong quận đã có nhiều đổi thay rõ rệt. Chính sự thay đổi này đã góp phần khích lệ cán bộ, giáo viên, nhân viên toàn ngành quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ chăm sóc, giảng dạy và giáo dục học sinh, giúp học sinh được phát triển toàn diện”.
Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên
Quận không ngừng nâng cao, xây dựng đội ngũ giáo viên đều có nhận thức chính trị, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, có tinh thần trách nhiệm, có ý thức tự học, tự rèn để nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Đội ngũ cán bộ quản lý có lập trường tư tưởng vững vàng, có năng lực quản lý trường học và kinh nghiệm trong chỉ đạo chuyên môn, đạt yêu cầu để hoàn thành nhiệm vụ chính trị của năm học. Việc phân công cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên hợp lý, đúng chức danh. Quận cũng đã chỉ đạo kịp thời Trường Bồi dưỡng giáo dục xây dựng kế hoạch tổ chức chuyên đề với nội dung trọng tâm về đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao tay nghề, tiếp cận thực tế qua các tiết thao giảng giúp giáo viên có kinh nghiệm trong vận dụng phương pháp dạy học tích cực một cách có hiệu quả.
Trong những năm qua, các chế độ đãi ngộ giáo viên đã được thực hiện tốt như phụ cấp ưu đãi, tăng mức lương tối thiểu, bồi dưỡng chuẩn hóa đội ngũ... đã tạo điều kiện động viên các nhà giáo yên tâm gắn bó với nghề và dành tâm huyết cho sự nghiệp giáo dục. Đến nay, tỉ lệ cán bộ quản lý, giáo viên có trình độ chuyên môn đạt chuẩn là 100%. Số cán bộ quản lý và giáo viên toàn ngành có trình độ chuyên môn trên chuẩn đạt trên 90%.
Công tác bồi dưỡng thường xuyên được thực hiện đúng theo kế hoạch của từng cấp học, nội dung học tập đúng chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng được yêu cầu từ thực tiễn của từng đơn vị. Qua đó, đội ngũ giáo viên luôn đáp ứng đủ số lượng, chuẩn hóa chất lượng, cơ cấu khá đồng bộ. Số lượng cán bộ quản lý, giáo viên tham gia bồi dưỡng thường xuyên hằng năm luôn đạt tỉ lệ trên 98%; cán bộ quản lý đương nhiệm đã và đang được bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý giáo dục: 79/83 người.
Đổi mới sáng tạo phương pháp dạy và học, nâng cao chất lượng giáo dục. |
Chất lượng giáo dục các cấp học luôn được giữ vững. Việc đổi mới phương pháp, hình thức dạy học được đẩy mạnh, giáo viên chú trọng dạy học gắn kết giữa lí thuyết với thực hành; tăng cường các hoạt động trải nghiệm, vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống của học sinh. Thực hiện lồng ghép giáo dục quốc phòng an ninh; chú trọng giáo dục kĩ năng sống. Giáo viên tích cực trong việc đổi mới phương pháp và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, tham gia các hoạt động phong trào đồng đều hơn. Tổ chức tốt các hoạt động chuyên môn, thi đua hai tốt tại các đơn vị. Việc dạy tin học, ngoại ngữ trong các trường tiểu học ngày càng được quan tâm. Ban Giám hiệu, giáo viên luôn nỗ lực xây dựng mối quan hệ với cha mẹ học sinh và chính quyền địa phương để động viên học sinh tiến bộ trong học tập.
Lãnh đạo Quận đã kiện toàn ban giám đốc trung tâm học tập cộng đồng, phân công Hiệu trưởng các trường Tiểu học, Trung học cơ sở trên địa bàn giữ chức danh Phó giám đốc của Trung tâm thay thế cho các chuyên trách phổ cập. Ban giám đốc Trung tâm học tập cộng đồng tham dự đầy đủ các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức như tập huấn về lập kế hoạch và định hướng hoạt động của trung tâm. Tổ chức hướng dẫn, tập huấn cho giáo viên thực hiện kế hoạch giáo dục cá nhân, dạy học, giáo dục cho các học sinh khuyết tật nhanh chóng hòa nhập. Bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình khung giáo dục trẻ khuyết tật trí tuệ phù hợp với từng lớp học, có sự hỗ trợ kế hoạch cá nhân phù hợp từng học sinh. Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên quận đã hoàn thành tốt công tác xóa mù chữ, hướng dẫn các nội dung hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng trên địa bàn.
Không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
Hằng năm, ngành đều chú trọng đổi mới hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tạo điều kiện cho trẻ có cơ hội khám phá, trải nghiệm và sáng tạo với nhiều hình thức. Tổ chức lớp học “Bóng đá” cho trẻ, thể dục nhịp điệu, võ thuật Việt nam, cho trẻ làm quen với nước, qua đó phát triển giáo dục thể chất cho trẻ. Xây dựng trường học an toàn, phòng tránh tai nạn thương tích trong cơ sở giáo dục mầm non. Thực hiện phần mềm quản lý dinh dưỡng để hỗ trợ công tác xây dựng thực đơn và tính khẩu phần ăn cho trẻ theo quy định, đảm bảo cơ cấu dinh dưỡng phù hợp với điều kiện thực tiễn tại Quận 4. Kiểm soát chặt chẽ nguồn thực phẩm và thực hiện nghiêm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm bếp ăn tại các cơ sở. Ngành đã tích cực phối hợp với Ban chỉ đạo phổ cập giáo dục và xóa mù chữ các phường phổ biến các chủ trương, chính sách, quy định mới của ngành. Thực hiện tốt kế hoạch phổ cập giáo dục trẻ năm tuổi, vận động trẻ 5 tuổi ra lớp đạt tỷ lệ 100%.
Về nhiệm vụ nâng cao chất lượng bậc tiểu học, 100% các trường thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Xây dựng kế hoạch giáo dục theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh. Chủ động thực hiện chương trình, đảm bảo chuẩn kiến thức kĩ năng, sử dụng nhiều phương pháp giảng dạy, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, quan tâm đến các đối tượng học sinh, đặc biệt là học sinh yếu kém. Có 12/14 trường thực hiện 100% dạy 2 buổi/ngày, đạt tỉ lệ hơn 97%. Các trường chủ động xây dựng kế hoạch dạy học 2 buổi/ngày trên cơ sở đảm bảo các yêu cầu của ngành quy định. Tổ chức bồi dưỡng thêm các môn tin học, ngoại ngữ, hoạt động trải nghiệm, dạy năng khiếu,… giúp học sinh được phát triển toàn diện. Nhờ đó mà chất lượng giáo dục tiểu học luôn được giữ vững; 100% học sinh lớp 5 hoàn thành chương trình tiểu học; hiệu suất đào tạo đạt tỉ lệ trên 99%; giữ vững tỉ lệ bỏ học là 0%.
Đầu tư môi trường học tập, vui chơi cho trẻ em. |
Về bậc THCS, các trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình chủ động, linh hoạt và xây dựng chủ đề dạy học đảm bảo chuẩn kiến thức, kỹ năng của chương trình theo quy định. Từng tổ bộ môn rà soát, xây dựng kế hoạch dạy học, lựa chọn nội dung, tích hợp liên môn, kết hợp vận dụng phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực, tăng cường tổ chức học tập, làm việc theo nhóm. Giáo viên chủ động và linh hoạt trong việc thực hiện chương trình giảng dạy theo tình hình thực tế của từng trường.100% các trường tổ chức dạy 2 buổi/ngày nhằm tăng cường công tác giáo dục toàn diện, hướng dẫn học sinh tự học, tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, tiết học ngoài nhà trường, các hoạt động thể dục thể thao, văn hóa văn nghệ, tham quan học tập, các hoạt động phong trào, Đoàn, Đội . 100% các trường đều thực hiện mô hình “Tăng cường tiếng Anh”. Tổ chức lớp tập huấn hướng dẫn cho học sinh nghiên cứu khoa học và hỗ trợ các câu lạc bộ khoa học sáng tạo của các trường. Có 6/6 trường THCS đã thành lập câu lạc bộ học sinh nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, việc tổ chức sinh hoạt chưa thường xuyên. Qua những nỗ lực, cố gắng đó đã giúp tỉ lệ học sinh lớp 9 tốt nghiệp THCS của quận đạt 100%; tỷ lệ học sinh nghỉ bỏ học: 0%; hiệu suất đào tạo đạt trên 98%.
Công tác giáo dục chuyên biệt, giáo dục thường xuyên luôn tạo các điều kiện tốt nhất để trẻ lang thang, cơ nhỡ có thể đến trường học tập tại các lớp học linh hoạt theo kế hoạch giáo dục cá nhân, thời khóa biểu điều chỉnh phù hợp với trình độ đối tượng học sinh và điều kiện của đơn vị. Bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình khung giáo dục trẻ khuyết tật trí tuệ phù hợp với từng lớp học, có sự hỗ trợ kế hoạch cá nhân phù hợp từng học sinh. Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên quận đã hoàn thành tốt công tác xóa mù chữ, hướng dẫn các nội dung hoạt động của các trung tâm học tập cộng đồng trên địa bàn. Tuy còn nhiều khó khăn, nhưng Quận 4 đã phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu về công tác Phổ cập Giáo dục mầm non, phổ cập giáo dục Tiểu học, Phổ cập giáo dục THCS, Phổ cập Bậc trung học và xóa mù chữ đúng kế hoạch do Ủy ban nhân dân Thành phố đề ra.
Nói về nhiệm vụ trọng tâm trong 5 năm tiếp theo, thầy Trần Minh Ngôn, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo Quận 4 chia sẻ: “Trong 5 năm tới, nhiệm vụ lớn nhất, quan trọng nhất là triển khai thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông mới, ngành sẽ quan tâm bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ giáo viên một cách chu đáo, cẩn thận, có chiều sâu để việc thực hiện có hiệu quả. Muốn thực hiện được những nhiệm vụ đó, đội ngũ giáo viên phải chuyển từ cách dạy theo hướng tiếp cận nội dung sang cách tiếp cận năng lực, nhằm phát triển phẩm chất và năng lực người học. Đặc biệt là triển khai thành công chương trình Sách giáo khoa lớp 1 ở năm học 2020 – 2021 tới đây”.
Năm học 2019 – 2020 khép lại với những cố gắng, nỗ lực không ngừng cũng như những thành tựu của ngành giáo dục Quận 4 đã đạt được trong nhiệm kỳ 2015 – 2020. Chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng rằng trong nhiệm kỳ tiếp theo, ngành giáo dục quận nhà sẽ tiếp tục đột phá, phát triển vượt bậc, tiếp tục có những thành tựu đáng trân trọng, tự hào. Góp phần xây dựng, phát triển một nền giáo dục Quận 4 nói riêng và nền giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh nói chung ngày càng phát triển, đa dạng, hiện đại, thành công hơn nữa trong công cuộc đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương, cho đất nước.
Nguyên Tam