Đó là nội dung cơ bản của Nghị định số 80/2011/NĐ-CP ngày 16/9/2011 của Chính phủ Quy định các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù. Theo nghị định trên thì:
Người chấp hành xong án phạt tù có các quyền sau:
- Được chính quyền địa phương và cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân tạo điều kiện giúp đỡ để tái hòa nhập cộng đồng;
- Được đăng ký thường trú, tạm trú theo quy định của pháp luật về cư trú;
- Được quyền yêu cầu Tòa án có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận xóa án tích khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và được đề nghị cấp Phiếu lý lịch tư pháp khi có nhu cầu.
Người chấp hành xong án phạt tù phải thực hiện nghĩa vụ sau:
- Phải trở về nơi cư trú và xuất trình Giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù hoặc Giấy chứng nhận đặc xá với Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc cơ quan, đơn vị công tác cũ theo đúng thời gian quy định;
- Chịu sự quản lý, giáo dục, giám sát của chính quyền địa phương, đơn vị, tổ chức xã hội và nhân dân nơi cư trú, công tác, học tập trong thời gian chưa được xóa án tích;
- Định kỳ báo cáo kết quả chấp hành pháp luật và việc thực hiện các cam kết, nghĩa vụ dân sự (nếu có) với chính quyền địa phương hoặc cơ quan, đơn vị nơi cư trú, công tác, học tập;
- Tích cực lao động, học tập và tham gia các hoạt động phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm và những hành vi vi phạm pháp luật khác.
Đối với phạm nhân sắp chấp hành xong án phạt tù được tạo các điều kiện sau đây để đảm bảo tái hòa nhập cộng đồng: Giáo dục, hỗ trợ các thủ tục pháp lý; tư vấn trợ giúp về tâm lý; định hướng nghề nghiệp, nâng cao khả năng tìm kiếm việc làm. .v..v.
Nghị định trên còn quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù. Cụ thể như:
Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp huyện:
- Tổ chức thực hiện và chỉ đạo các cơ quan, đoàn thể, các tổ chức xã hội, Ủy ban nhân dân cấp xã quan tâm tạo điều kiện tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù tái hòa nhập cộng đồng.
- Tổ chức chỉ đạo việc dạy nghề, giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo; hướng dẫn hoạt động từ thiện, nhân đạo giúp người chấp hành xong án phạt tù ổn định cuộc sống, tái hòa nhập cộng đồng.
Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã:
- Tổ chức thực hiện công tác tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù trở về tái hòa nhập cộng đồng.
- Phân công tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù; kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện và vận động nhân dân trong khu vực dân cư phối hợp chặt chẽ với gia đình quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù.
- Vận động và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, cơ sở, tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh tiếp nhận, giúp đỡ việc làm cho người chấp hành xong án phạt tù.
- Làm thủ tục đề nghị Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định xóa án tích trong trường hợp đặc biệt cho người chấp hành xong án phạt tù đã có tiến bộ rõ rệt và đã lập công nếu người đó đã đảm bảo được ít nhất một phần ba thời hạn quy định.
Ngoài ra, Nghị định này còn quy định trách nhiệm của Công an cấp tỉnh; Công an cấp huyện; Công an cấp xã và một số cơ quan, tổ chức, cá nhân khác trong việc bảo đảm các biện pháp, tạo các điều kiện để người chấp hành xong án phạt tù được tái hòa nhập cộng đồng.
Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 16 tháng 11 năm 2011.
Phước Đầy