Từ lâu, đạo học và truyền thống “tôn sư trọng đạo” đã trở thành một nếp văn hoá đi sâu vào tiềm thức của mỗi người dân Việt Nam. Ngay sau Cách mạng Tháng Tám, đất nước ta phải đối đầu với ba thứ giặc “giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm”. Trong đó, giặc dốt là thứ giặc nội xâm vô cùng nguy hiểm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Do đó, vấn đề cấp thiết đặt ra là phải nhanh chóng tiêu diệt thứ giặc này và vai trò của những người làm công tác giáo dục, những người dạy chữ càng quan trọng hơn lúc nào hết. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định:“Không có thầy giáo thì không có giáo dục... không có giáo dục, không có cán bộ thì không nói gì đến kinh tế - văn hoá”. Trong thời kỳ hội nhập, những vấn đề về chất lượng giáo dục, đạo đức người giáo viên... đang đặt ra những vấn đề cần suy nghĩ. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục một lần nữa soi đường cho thế hệ hôm nay tiếp bước.
Cách mạng Tháng Tám đã mở đầu việc học của toàn dân của một nước độc lập, đã nêu một bài học mẫu mực về xây dựng một “xã hội học tập”, tiêu diệt giặc dốt. Đạo học, truyền thống hiếu học của dân tộc ta ngày càng có nhiều điều kiện và cơ hội phát triển. Đi lên từ một nước nông nghiệp nghèo nàn lạc hậu lại bị chiến tranh tàn phá muốn vươn ra biển lớn, sánh vai với thế giới luôn luôn phát triển càng cần phải học - học đi đôi với hành như Bác Hồ dạy. Hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ” của Chính phủ, toàn dân ta, ở cả thành thị và nông thôn đều nô nức tham gia bình dân học vụ diệt giặc dốt, coi việc đi học, biết chữ là yêu nước. Đẩy lui bóng tối của chính sách ngu dân trước đây của chế độ thực dân - phong kiến, việc học, cao trào học tập trong toàn dân là một trong những thành công khởi nguồn sống động cho công cuộc giải phóng con người của Cách mạng Tháng Tám. Trong suốt chặng đường phấn đấu lâu dài phát triển giáo dục của dân tộc ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn quan tâm và chăm lo đến sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước nhà. Người coi: “Giáo dục là cốt sách hàng đầu” trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Người luôn nhắc nhở toàn Đảng, toàn Nhân dân ta phải chăm lo đến sự nghiệp giáo dục, Người căn dặn: “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Đó là tinh thần, là tình cảm rất sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước ta. Phát biểu tại Trường Đại học sư phạm Hà Nội (tháng 10 năm 1964), Người nói: “Người thầy giáo tốt, người thầy giáo xứng đáng là người thầy vẻ vang nhất, dù tên tuổi không đăng trên báo, không được thưởng huân chương. Song những người thầy giáo tốt là những người anh hùng vô danh. Đây là một điều rất vẻ vang, nếu không có thầy giáo dạy dỗ cho con em Nhân dân thì làm sao mà xây dựng Chủ nghĩa xã hội được. Vì vậy nghề thầy giáo rất quan trọng, rất vẻ vang. Ai có ý kiến không đúng về nghề thầy giáo thì phải sửa chữa”. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong nền giáo dục cách mạng, người giáo viên có nhiệm vụ nặng nề và vẻ vang là đào tạo cán bộ cho nước nhà, là những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hoá có trách nhiệm truyền bá cho thế hệ trẻ lý tưởng đạo đức chân chính, hệ thống các giá trị, tinh hoa văn hoá của dân tộc và nhân loại, bồi dưỡng cho họ những phẩm chất cao quý và năng lực sáng tạo phù hợp với sự phát triển và tiến bộ xã hội. Muốn thực hiện được nhiệm vụ ấy, bản thân các thầy, cô giáo phải trở thành một lực lượng mạnh mẽ. Những người hoạt động trong lĩnh vực giáo dục không được bằng lòng với kiến thức đã có, mà phải thường xuyên tích luỹ kiến thức. Người thầy được ví như người chở đò, chèo lái con thuyền kiến thức đưa các thế hệ học sinh qua sông, không chỉ vun đắp tri thức cho thế hệ trẻ mà còn bồi đắp nhân cách, giáo dục phẩm chất làm người theo câu nói của người xưa: “Tiên học lễ, hậu học văn”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm lớp bình dân học vụ cho người dân khu lao động Lương Yên, Hà Nội, ngày 27/5/1956. |
Trong cuộc đời của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những thời điểm trực tiếp là nhà giáo. Từ tháng 9/1910 đến trước tháng 2/1911, người thanh niên Nguyễn Tất Thành dạy học ở Trường Dục Thanh, Phan Thiết. Sau khi đến với chủ nghĩa Mác - Lênin, trong những năm 1925 - 1927, Nguyễn Ái Quốc về Quảng Châu (Trung Quốc), trực tiếp mở các lớp huấn luyện chính trị cho thanh niên, thiếu niên Việt Nam yêu nước, trực tiếp lãnh đạo và là giảng viên chính của các khóa học. Người là tấm gương sáng ngời về đạo đức, tinh thần tự học và sự sáng tạo để mọi người học tập và noi theo. Năm 1941, sau 30 năm bôn ba ở nước ngoài, Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam. Người luôn chăm lo việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cho cách mạng; tổ chức và chỉ đạo từng bước xây dựng nền giáo dục cách mạng, nhằm thực hiện công cuộc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ.
Trong quá trình đổi mới đất nước, để hội nhập nhanh hơn chúng ta nhận thấy việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài là những nội dung không thể thiếu trong chiến lược phát triển giáo dục, bởi quan tâm phát triển giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu, bởi “nhân tài là nguyên khí quốc gia. Những lời nhắc nhở của cha ông ta từ thuở dựng nước cho đến ngày hôm nay vẫn còn nguyên giá trị. Hôm nay, chúng ta tiến hành công cuộc đổi mới, thực hiện “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” là một liệu pháp mạnh, đã và đang được ngành giáo dục cũng như toàn xã hội ủng hộ, trở thành phong trào sôi nổi và đã bước đầu thành công. Chính phủ cũng đã có những đề án để nâng cấp giáo dục phổ thông, từng bước nâng những ngành học, trường học cụ thể có truyền thống và khả năng bắt nhịp với trình độ đào tạo hiện đại, trở thành ngành, trường vươn lên chuẩn đại học quốc tế… Nhìn lại chặng đường giáo dục của nước nhà, nhìn lại những thành tựu mà cả nước đã đạt được trong giáo dục, không thể không phủ nhận công lao của những người thầy, những nhà giáo, những người làm công tác giáo dục.
Nhận thức sâu sắc những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nhà giáo, năm học 2016 - 2017, ngành giáo dục Quận 4 đã triển khai sâu rộng trong cán bộ, giáo viên việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Nhận thức đội ngũ cán bộ, giáo viên được nâng cao, đổi mới mạnh mẽ quan điểm giáo dục, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh. Nhiều trường quan tâm hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học, tăng cường các hoạt động thể dục thể thao, văn nghệ, kỹ năng,... Công tác xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị phục vụ giảng dạy, học tập được quan tâm thực hiện.
Mỹ Duyên
(Tổng hợp)