Sau 30 năm ra nước ngoài tìm đường cứu nước, đến cuối tháng 01 năm 1941, Hồ Chí Minh trở về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam trong giai đoạn chuẩn bị tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ VIII do Hồ Chí Minh chủ trì, đã khẳng định cách mạng Việt Nam là cách mạng giải phóng dân tộc, theo tinh thần dân chủ mới. Và chính quyền cách mạng của nước dân chủ mới sẽ là của toàn thể nhân dân ta.
Năm 1945, tình hình trong nước biến chuyển rất nhanh chóng. Tháng 8/1945, Nhật đầu hàng, rồi quân Đồng minh chuẩn bị kéo vào nước ta để giải giáp vũ khí của Nhật. Song song đó, thực dân Pháp cũng đang ráo riết chuẩn bị quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa. Tình thế lúc này là vô cùng khẩn cấp, nhưng cũng là thời cơ ngàn năm có một. Cần phải chớp thời cơ, dũng cảm và kiên quyết, kịp thời Tổng khởi nghĩa giành chính quyền và xác lập địa vị làm chủ đất nước của chính quyền nhân dân.
Hồ Chí Minh đã khẳng định: Lúc này dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải giành cho bằng được nền độc lập cho Tổ quốc.
Trong hai ngày 16 và 17/8/1945, Tổng bộ Việt Minh khai mạc Quốc dân Đại hội tại Tân Trào, thông qua chủ trương phát động tổng khởi nghĩa trong toàn quốc và thông qua nhiều chính sách lớn về đối nội, đối ngoại và thành lập Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam, do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Dù chỉ với 5.000 đảng viên nhưng dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng, Tổng khởi nghĩa mùa thu Tháng Tám 1945 đã giành thắng lợi vang dội, xóa bỏ ách thống trị của phong kiến, thực dân; quyền làm chủ đất nước lần đầu tiên được trao về tay nhân dân lao động. Cách mạng Tháng Tám thành công, Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam đã bổ sung thêm nhiều nhân sỹ, trí thức có tâm huyết và tinh thần yêu nước, thành lập Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà do Bác Hồ làm Chủ tịch.
Ngày 02/9/1945, trên Quảng trường Ba Đình lịch sử, trước cuộc mít-tinh của hàng trăm ngàn đồng bào Hà Nội và cả nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời, trang trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập bất hủ, tuyên bố với quốc dân đồng bào cả nước và toàn thể thế giới, bắt đầu từ nay Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã ra đời. Tuyên ngôn nhấn mạnh: “Tất cả các dân tộc trên thế giới đều có quyền bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc. Tất cả các quyền đó đều là những quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của mỗi dân tộc trên thế giới”. Tuyên ngôn còn khẳng định: “Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, ….. dân tộc đó phải được tự do, dân tộc đó phải được độc lập!... Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã trở thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy.”
Kỷ niệm 68 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 - 19/82013) và Quốc khánh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2013) cũng là 68 năm, Việt Nam đã trở thành một quốc gia có uy tín trên trường quốc tế. Mỗi người Việt Nam dù đang ở bất kỳ nơi đâu cũng không khỏi xúc động bồi hồi, khi nhớ lại khí thế đầy hào hùng, sôi sục và náo nức của những ngày cách mạng Tháng Tám mùa thu, đặc biệt là ngày Quốc khánh 02/9/1945 lịch sử, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh cất lên giọng nói ấm áp của Người, đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Cách mạng Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn, nhiều bước ngoặt với những thử thách vô cùng to lớn. Nhưng Đảng ta và Nhà nước ta luôn biết dựa vào nhân dân, vì nhân dân mà chiến đấu, vì nhân dân mà phục vụ nên mọi việc đều được nhân dân đồng tình, ủng hộ và có tinh thần đoàn kết chung sức, chung lòng, phát huy khí phách, bản lĩnh, ý chí xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa, nhất là trong giai đoạn công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước ngày nay, chúng ta sẽ dễ dàng vượt qua khó khăn, thử thách, đưa quê hương ta ngày càng phát triển và thực hiện thắng lợi mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" theo tinh thần Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra.
TRUNG TÂM VĂN HÓA
(Theo tư liệu lịch sử)